Artykuły

- Polskie prawa do sztuki Ariela Dorfmana zakupiłem od­ruchowo, pod wrażeniem lon­dyńskiego spektaklu - mówi producent spektaklu Gene Gu­towski. - Odruchowe były również moje następne kroki: telefon do Jerzego Skolimo­wskiego z propozycją reżyserii i zagrania roli doktora Mirandy, do Wojciecha Pszoniaka (Gerardo) i Krystyny Jandy (Pauliny).

Sztuka "Śmierć i dziewczyna" Ariela Dorfmana rozgrywa się w Chile po upadku dyktatury. Poru­sza problem śmierci wszelkich wartości: moralnych, politycznych i emocjonalnych w społeczeń­stwie. Bohaterką jest Paulina, kie­dyś więziona i torturowana. Jej mąż - prawnik zostaje powołany do kierowania komisją prowadzą­cą śledztwo nad zbrodniami dykta­tury. Pewnego dnia w ich domu pojawia się mężczyzna - Paulina jest przekonana, że to on ją tortu­rował. Chce się zemścić.

Sztuka próbuje odpowiedzieć na kilka pytań: kiedy jedna tyrania zastępuje drugą, gdzie powinna przebiegać granica między zemstą a pojednaniem, jakie zbrodnie mo­gą zostać uniewinnione.

"Śmierć i dziewczyna" jest fe­nomenem historii teatru ostat­nich lat. Po skromnym starcie w Londynie poszła w świat przebo­jem. Najbardziej znana, nowo­jorska realizacja w reżyserii Mi­ke Nicholsa z Gene Hackmanem, Glen Close i Richardem Dreyfu­sem bije rekordy kasowe na Bro­adwayu. Roman Polański zamie­rza w przyszłym roku zrealizować film na podstawie sztuki - z Ro­bertem de Niro, Dustinem Hof­fmanem i Angeliką Huston.

"Śmierć i dziewczyna" jest pierwszą pracą Skolimowskiego dla teatru i zarazem jego debiu­tem aktorskim na scenie. Zaczął od poezji - w 1958 r. opublikował tomik wierszy "Gdzieś blisko siebie", a rok później zbiór opo­wiadań "Siekiera i niebo". Współpracę z filmem rozpoczął od napisania scenariusza "Nie­winnych czarodziei" dla An­drzeja Wajdy. Potem był stwo­rzony razem z Romanem Polań­skim "Nóż w wodzie". W pier­wszym filmie pełnometrażo­wym, wyreżyserowanym według własnego scenariusza - "Ryso­pis" - zagrał główną rolę. Na­stępnie nakręcił "Walkower" i "Ręce do góry". Od 1968 r. Sko­limowski reżyseruje głównie za granicą, m.in. "Przygody Gerar­da" we Włoszech z Eli Wallachem i Claudią Cardinale, "Król-dama-walet" w RFN z Davidem Nivenem i Giną Lollobri­gida.

Jego kolejne filmy "Krzyk" i "Moonlighting" zdobyły nagrody na festiwalu w Cannes: pierwszy Specjalną Nagrodę Jury, drugi Złotą Palmę za reżyserię. "The Lightship" z Robertem Duvall i Klausem Marią Brandauerem przyniósł mu nagrodę za reżyse­rię na festiwalu w Wenecji. Ostatnio w polskich kinach mo­gliśmy oglądać "Ferdydurke".

"Śmierć i dziewczyna" to pier­wsza z cyklu sztuk, które Gene Gutowski zamierza wyproduko­wać w Polsce. Wcześniej Guto­wski był producentem filmów Romana Polańskiego: "Wstręt", "Matnia" i "Bal wampirów". Po­tem przyszła kolej na "Przygody Gerarda" w reżyserii Skolimo­wskiego, "Romans Koniokra­da", "Dzień na plaży" według scenariusza Polańskiego z Pete­rem Sellersem. W teatrze w Lon­dynie wystawił muzyczny spe­ktakl "Passion Flower Hotel", w którym debiutowała m.in. Jane Birkin.