Artykuły

Teatr dla dzieci powinien być taki sam jak dla dorosłych, tyle że lepszy - mówi mądre porzekadło. Dziecko chłonie teatr całym sobą, wszystkimi zmysłami, wykorzystując cały swój intelekt, całą swoją wiedzę o świe­cie. Dziecko reaguje niezwykle emocjonal­nie: płacze, śmieje się, krzyczy. Nie klasz­cze przez grzeczność. Jego entuzjazm lub dezaprobata są zawsze autentyczne. Przy­chodzi do teatru pełne najlepszej woli i w dobrej wierze przyjmuje wszystko co dzieje się na scenie. Dziecko traktuje teatr poważnie. Teatr więc powinien poważnie traktować dziecko.

Państwowy Teatr Lalka zaprasza na przedstawienie pt. "Żabka i lew". To pierw­sza polska realizacja sztuki rosyjskiego dramatopisarza Lwa Ustinowa, zwanego po­no: "współczesnym Andersenem". Jego utwory wystawiane są na całym świecie.

Spektakl otwiera stary Lew-narrator. On to, robiąc na drutach, opowie małym wi­dzom wielce pouczającą historię z czasów, gdy był jeszcze królem lasu. Popełniał wów­czas błędy, których dziś się wstydzi. "Witam Cię, mój mały przyjacielu. Dobrze, że przy­szedłeś. Bardzo dobrze. Od dawna już cze­kałem na Ciebie. Ja nie wierzę w miłość bez poświęcenia, w przyjaźń bez wzajemnej po­mocy i w bajki, w których nikt nikogo nie ratuje. A w bajce jest jak w życiu: jeżeli się ma trochę odwagi, to trzeba ratować tych, którzy potrzebują pomocy. To nieprawda, że siła łamie wszystko. Mądrość i odwaga znaczą więcej niż siła. Ale o tym opowie ci ta bajka. Patrz i słuchaj. Słuchaj i patrz. Teraz wydarzy się coś ciekawego. Na pewno Zo­baczysz za chwilę..." Postać starego Lwa pozwala nawiązać z dziećmi bezpośredni kontakt. Stwarza między sceną a widownią ciepły, serdeczny klimat. Narrator jeszcze kilkakrotnie ukazuje się w trakcie przedsta­wienia, by wyjaśnić trudniejsze momenty akcji i pobudzać do wyciągnięcia wniosków natury ogólniejszej.

Bowiem właściwa opowieść wcale nie należy do najprostszych. I chociaż dzieje się w bajkowym świecie mieszkańców pewne­go lasu, dotyczy zupełnie aktualnych i cał­kiem dorosłych spraw i problemów. Posta­cie tytułowe, Żabka i Lew to reprezentanci dwóch systemów władzy: demokratyczne­go i despotycznego. Ustinow rysuje nie tyl­ko portret Lwa-tyrana, ale także demaskuje zasady, na jakich zbudował on swoje pańs­two. Do majstersztyków teatru dla dzieci należy zaliczyć całą galerię postaci - pod­danych Lwa (Lis, Świnka, Niedźwiedź, Osio­łek), którzy to z obawy o własną skórę dopu­szczają się donosicielstwa, łapówkarstwa, knowań i podstępów A ofiarą prześladowań pada oczywiście, najsłabszy - Króli­czek, na szczęście pomaga mu również słaba, ale za to mądra Żabka.

Ustinow mówi o rzeczach poważnych i arcyważnych, o problemach z tego świata. A mówi tak, że dzieci rozumieją - i na tym polega największa wartość jego twórczoś­ci. Dowiadują się więc, że złu i sile należy przeciwstawiać się mądrością i odwagą. Że najcenniejszym skarbem jest przyjaźń. Że każdy ma prawo żyć w swoim lesie, w któ­rym przyszedł na świat i gdzie mieszkają jego bliscy. Ten teatr nie tylko uczy, bawi i wychowuje ale co najistotniejsze - przy­gotowuje swego małego widza do wejścia w prawdziwe, dorosłe życie.

W Lalce powstało na kanwie tej bajki piękne i mądre przedstawienie. Przyczyniła się do tego przede wszystkim pełna uroku, barwna i świeża scenografia Bohdana Butenki (tego od "Gucia i Cezara" ). Zbudowa­no kilkanaście miejsc akcji, które zmieniają się na oczach widza jak w kalejdoskopie, w rytm muzyki Mariana Lebrena. Owe ruch­ome, szybko i często przeplatające się de­koracje sprawiają, że nawet najmłodszych nie ogarnia znużenie. Na sali panuje cisza, maluchy patrzą i słuchają z zapartym tchem. Scenografia doskonale współbrzmi z wymową sztuki. Przedstawia wprawdzie różne leśne zakątki ale mieszkańców owych kniei zaopatruje w całkiem ludzkie, współczesne, a ściślej rodzime atrybuty. A więc Żabka i Króliczek noszą harcerskie mundurki. Niedźwiedź - roboczą kufajkę i gumiaki. Wilk - elegancką koszulę i dżinsy. Lis - frak. Świnka sprzedaje piwo, a Osiołek to leśny taksówkarz, na którego grzbiecie wypisano numer Radio-Taxi.

Zwierzęta towarzyszą dzieciom także podczas przerwy. Foyer teatru wypełniają zgromadzone tu specjalnie dla "Żabki i lwa" wielkie, papierowe stwory i rysunki dzieci z Pracowni Plastycznej Warszawskiej Spół­dzielni Mieszkaniowej na Żoliborzu.

Zwierzęcy świat przedstawiony na scenie Teatru Lalka jest prawdziwy. Rządzą nim te same prawa i mechanizmy, jakie znamy z naszego, ludzkiego świata Tylko w zakoń­czeniu mała, mądra Żabka pokonuje wiel­kiego, złego Lwa. Jak to w bajce...