Artykuły

To będzie mocne pożegnanie lata. Cztery festiwalowe dni, 31 wydarzeń pogrupowanych w sześć wymiarów, artyści z 12 krajów. W dniach 30 sierpnia - 2 września w Białymstoku odbędzie się festiwal Wschód Kultury/Inny Wymiar. Imprez będzie mnóstwo.

Przez cztery dni, niemal godzina po godzinie, w różnych punktach miasta odbywać się będą koncerty, spektakle, filmy, warsztaty, instalacje, pokazy - podzielone na sześć wymiarów: muzyki, teatru, sztuki, filmu, społeczności i mody. Bogaty program przygotowują wspólnie różne miejskie placówki kulturalne, koordynowane przez Białostocki Ośrodek Kultury. Na wszystko - wstęp wolny, ale na część trzeba mieć wejściówki, które można odbierać w instytucjach organizujących poszczególne wydarzenia. Kluczem jest hasło przyświecające festiwalowi: "Wieża Babel".

Powrót Habimy

Wydarzeniem teatralnym zapewne będzie spektakl "Cemach" w wykonaniu grupy Malenki Teater z Izraela, historia o tyle ciekawa, że przypominająca postać Nachuma Davida Cemacha, który sto lat temu założył słynny teatr Habima - pierwszy i najsławniejszy teatr żydowski grający w języku hebrajskim. Mało kto wie, że początki tej narodowej instytucji Izraela sięgają Białegostoku i roku 1912, kiedy to Nachum Zemach w Białymstoku stworzył pierwszą żydowską grupę teatralną. Zagrali kilkanaście sztuk, w 1913 roku zdążyli pokazać spektakl "Szma Israel" na Kongresie Syjonistycznym w Wiedniu, ale gdy przyszła I wojna światowa, teatr w Białymstoku zakończył działalność. Zemach stworzył kolejną grupę w Moskwie, w 1926 roku wyjechał z aktorami z ZSRR i po kilku latach teatr osiadł w Tel-Awiwie, z czasem zamieniając się w Teatr Państwowy Izraela, trwający po dziś dzień.

Spektakl "Cemach" zostanie zagrany w Białostockim Teatrze Lalek. - To oparta na osobistej korespondencji Nachuma Cemacha z żoną, protokołach i wspomnieniach współpracowników, nieprosta historia pierwszego teatru grającego w języku hebrajskim - mówi Dariusz Szada-Borzyszkowski z Towarzystwa Przyjaciół Kultury Żydowskiej w Białymstoku.

Grabarze, pozory i demony

Spektakli przybliżających ciekawe postaci będzie więcej. Podlaski Teatr Czrevo wspólnie z artystami z Białorusi pokaże "Pozory" (spektakl o kobiecej cielesności i jej ograniczeniach, inspirowany postacią niespełnionej XIX-wiecznej poetki rosyjskiej Julii Żadowskiej, która urodziła się bez rąk; całe jej życie było zmaganiem się z kalectwem i próbą wybicia się jako literatka; na Podlasiu znana jest z prawosławnej poezji religijnej, śpiewanej przez chóry prawosławne).

Interesująco zapowiada się spektakl "Hamlet" [na zdjęciu] w wykonaniu Mohylewskiego Obwodowego Teatru Lalek, który klasyczny szekspirowski dramat ma zagrać nieklasycznie - z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Jak informują organizatorzy - mohylewska inscenizacja przypomina bowiem bardziej komiks... i skupia się na grabarzach.

Widowiskowy ma być spektakl taneczny "Pupile" Fundacji Pro Anima, który w hali Politechniki Białostockiej połączy technikę tańca współczesnego, dworski balet figuratywny i fragmenty sztuk Moliera. Zespół zatańczy do muzyki nadwornego kompozytora Ludwika XIV - Jeana-Baptisty Lully'ego, wykonywanej na żywo przez barokową orkiestrę Zespołu Muzyki Dawnej "Diletto" pod batutą Anny Moniuszko. Za scenografię i choreografię odpowiadają uznani twórcy związani z białostocką sceną - Pavel Hubicka i Karolina Garbacik.

Podlaskim akcentem ma być też spektakl dla dorosłych przygotowany przez białostockie aktorki (związane niegdyś z teatrami Wierszalin i Malabar Hotel), reżyserki, absolwentki białostockiej Akademii Teatralnej i pracujące na niej jako asystentki: Paula Czarnecka i Maria Żynel. Spektakl "Kukrzysko" zaprasza widzów na pogorzelisko, w którym dwie zagadkowe staruszki budzą się do życia po długiej przerwie i przywołują słowiańskie bóstwa, złośliwe demony i zjawy.

Od lat na festiwalowy program składają się prezentacje artystów różnych narodowości i kultur, głównie tych, które niegdyś współtworzyły bogatą historię i kulturę Białegostoku i regionu. Tak będzie i tym razem - wyraźny będzie m.in. wątek białoruski i żydowski. Ale w Białymstoku pojawią się też artyści m.in. z Armenii, Gruzji, Rumunii, Litwy, Szwajcarii, Chin, a nawet Japonii. Festiwal w myśl idei organizatorów ma być nie tylko prezentacją wielokulturowości miasta, ale stanowić też bramę na zachód dla artystów z krajów Partnerstwa Wschodniego.

Inny Wymiar Muzyki

Bardzo ciekawie zapowiada się koncert skupiający właśnie artystów z takich krajów - Armenii, Gruzji i Polski, który odbędzie się w sobotę (1 września) w kinie Forum. Czołowe folkowe zespoły z tych krajów wygenerują muzyczną torpedę, na scenie pojawią się bowiem Kapela ze Wsi Warszawa (wybitny koncertowy zespół, który zagrał już setki koncertów w 40 krajach), Folk Band Bani (popularna gruzińska grupa wokalna, której nazwa oznacza niską nutę i takiej się śpiewacy próbują trzymać) oraz Dogma (armeński zespół założony przez dwóch członków legendarnej na Kaukazie grupy Manic Depressive Psychosis; w nowej kapeli łączą ormiańskie melodie ludowe z progresywnym metalem).

Innym mocnym muzycznym wydarzeniem będzie zapewne koncert Echoes, w którym 2 września w kinie Forum wystąpią muzycy z Polski, Austrii, Szwajcarii, Japonii.

- To koncert przygotowany specjalnie na nasz festiwal - mówi Grażyna Dworakowska, dyrektor Białostockiego Ośrodka Kultury. Na scenie pojawi się 12-osobowa orkiestra kameralna, która wykona aranżacje autorskiej muzyki międzynarodowego tria Hang Em High oraz kompozycje inspirowane dawną i dzisiejszą kulturą Indochin i Japonii. Oprócz tria Hang Em High, w skład którego wchodzą: Bond (Polska), Alfred Vogel (Austria) i Lucien Dubuis (Szwajcaria), wystąpią także chiński muzyk Guo Gan, grający na tradycyjnym instrumencie erhu, japońska artystka Fumie Hihara, grająca na koto oraz Eklektik Ensemble z ciekawym instrumentarium i w składzie: Miłosz Rutkowski - wibrafon, Igor Pietraszewski - flet shakuhachi, Adam Bławicki - saksofon barytonowy, Jan Kantner - saksofon, Piotr Hałaj - tuba.

Hymn w rytmie electro

Festiwalowe muzyczne propozycje, choć łączące też inne dziedziny sztuki, to muzyczny performance "100 minut/One hundred minutes" gruzińskiego kolektywu artystycznego Bouillon Group, zaproszonego przez Galerię Arsenał. W elektrowni zobaczymy instalację, która tematycznie nawiązuje do setnych rocznic odzyskania niepodległości przez Polskę i Gruzję (doszło do tego w tym samym roku - 1918). A składają się na nią hymny narodowe oraz gruzińskie pieśni patriotyczne w mocno uwspółcześnionej aranżacji, bo... w postaci elektronicznej muzyki klubowej.

Muzyczna odsłona festiwalu to także spektakl muzyczno-teatralny do piosenek legendarnego projektu " Narodny Albom", stworzonego przez białoruskich artystów i opowiadającego historię przygranicznego wyidealizowanego miasteczka lat 30. Tym razem wyśpiewają ją członkowie koła teatralnego "Zabawa w teatr" - podopieczni Stowarzyszenia na rzecz Dzieci i Młodzieży Uczących się Języka Białoruskiego ABBA.

- Coś dla siebie na festiwalu znajdą też miłośnicy electro, techno i ambient, tradycyjnie bowiem w programie festiwalu znajdzie się też klubowa odsłona Innego Wymiaru - czyli Taste the East na stadionie miejskim - mówi Mateusz Bieciuk z Białostockiego Ośrodka Kultury/Centrum im. Ludwika Zamenhofa. Na stadionie muzykę generować będą Kreep (BY), Beat L (BY), Karma Details (UA), Kameu (LT)

Filmowa Rumunia

W tym roku festiwalowy film stoi pod znakiem Rumunii. Do filmu "Manasses" (1925) w reż. Jeana Mihaila zagra na żywo Danaga, rumuński artysta łączący w swojej muzyce jazz, funk, hip-hop, house, techno i rumuński folklor. To przedwojenna historia wzorowana na "Romeo i Julii" (historia Lelii, młodej Żydówki z Bukaresztu, która zakochuje się w chrześcijaninie Matei).

Białostoczanie zobaczą także filmy: "Zabliźnione serca", według powieści Maxa Blechera, przypominający klimatem "Czarodziejską górę" Manna oraz film "Licu. Rumuńska historia" - skomplikowana historia Rumunii opowiedziana przez pryzmat życia 92-letniego mężczyzny.

Przed każdym z filmów słowo wstępne wygłosi Mihai Fulger (Filmoteka Rumuńska).

Rumuńskich wątków będzie więcej. Niezwykle ciekawie zapowiada się wystawa "Foto splendid" Costica Acsinte - pokaz kolekcji rumuńskiego fotografa (1897-1984). Jego zaginioną kilkutysięczną kolekcję zdjęć, przedstawiającą codzienne życie w Rumunii w latach 1930-50 - odkrył Cezar Popescu i to on podczas wernisażu o fantastycznym zbiorze opowie.

Na festiwalu fotografii i fotograficznych działań zaprezentowanych zostanie sporo. Zobaczymy m.in. wystawę Maryny Batsiukovej "Własne historie", która pokaże rodzinne portrety oraz fotografie porcelanowych portretów z białoruskiego cmentarza.

Wielka grządka i lodówka

Zaplanowano też projekt fotograficzny składający się z czterech wydarzeń prowadzonych przez Bogdana Kiwaka i Marcina Saroty.

- To coś dla osób zainteresowanych bioartem, które chciałyby się dowiedzieć, czy możliwe jest "wyhodowanie" fotografii bez użycia aparatu fotograficznego. Bo jest możliwe - mówi Katarzyna Lewończuk-Bancerewicz z BOK-u/Centrum im. Zamenhofa. I tak, podczas warsztatów, uczestnicy najpierw sfotografują Białystok bez aparatów fotograficznych. Następnie założą specyficzną plantację, a po upływie doby zbiorą organiczne fotogramy i zatrzymają proces naświetlania. A to, co uda im się wyhodować, zobaczymy na wystawie. W programie jest też happening Foto-Lab-Lodówka, dzięki, któremu sprzęt AGD zostanie zamieniony w aparat fotograficzny (camera obscura). Do lodówki ustawionej przed kinem Forum każdy będzie mógł wejść i zrobić sobie zdjęcie. Poza tym w programie - wystawa fotografii otworkowej.

Początek i łaziki

Po wielu miesiącach przygotowań w Białymstoku zobaczyć będzie można wreszcie projekt "Początek" Huberta Czerepoka, w którym uczestniczyły swego czasu białostockie łaziki marsjańskie. Pierwsza z instalacji wideo to trzykanałowa projekcja zrealizowana w Karahan Tepe w Turcji, gdzie odkryto najstarsze miejsce kultu sprzed 10 tys. lat p.n.e. Drugą jest trzykanałowa opowieść wideo o sieci poprzemysłowych kolejek linowych w gruzińskim mieście Cziatura, działających niemal nieprzerwanie od 1953 roku. Trzecia to film paradokumentalny przedstawiający badania DNA pierwszych Piastów i hipotezy dotyczącej ich obcego rodowodu, która pojawiła się już w XIX wieku.

To jednak nie wszystkie festiwalowe atrakcje. Zaplanowano pokazy mody (Zeken Moda, Jacob, czyli Jakub Bartnik i Aneta Popławska), uliczną strefę wydarzeń familijnych przygotowaną przez stowarzyszenie Pocztówka, dwa spacery - historyczny i muzyczny (połączony z koncertem Marii Żynel i Julitty Charytoniuk). W programie jest też Awesome bikes - uliczna galeria i wypożyczalnia oryginalnych rowerów zaprojektowanych przez Adriana Łucejkę.

__________________________________

PROGRAM

30 sierpnia 2018

*godz. 10:00-13:00 - Warsztaty fotografii organicznej (zapisy: tel. 85 67 67 367, 85 67 67 360 lub: lewonczuk@centrumzamenhofa.pl); plac przed klubem Fama, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 17:00 - Narodny Albom - spektakl muzyczny; Białostocki Ośrodek Kultury / Centrum im. Ludwika Zamenhofa, ul. Warszawska 19; organizator: Stowarzyszenie na rzecz Dzieci i Młodzieży Uczących się Języka Białoruskiego AB-BA

*godz. 18:30 - Pokaz filmu "Manasses" (reż. Jean Mihail, Rumunia 1925, 54') z muzyką na żywo Danaga (RO) i prelekcją Mihaia Fulgera z Filmoteki Rumuńskiej; kino Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 20:00 - Foto splendid Costica Acsinte - wernisaż wystawy i prelekcja Cezara Popescu (RO), odkrywcy i opiekuna kolekcji; Foyer Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 20:30 - Maria Żynel, Paula Czarnecka: Kukrzysko - spektakl (dla widzów 18+); Białostocki Teatr Lalek, ul. K. Kalinowskiego 1; organizatorki: Maria Żynel, Paula Czarnecka

31 sierpnia 2018

*godz. 10:00-13:00 - Warsztaty fotografii organicznej; plac przed klubem Fama, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 13:30-18:00 Foto-Lab-Lodówka - happening; plac przed kinem Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 14:00-18:00 Foto splendid Costica Acsinte - wystawa; Foyer Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 15:00-20:00 Awesome bikes - Custom Bikes - galeria, wypożyczalnia; Rynek Kościuszki, obok "Astorii"; organizatorzy: Adrian Łucejko - Custom Bikes, Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 17:00 Teatr Czrevo: Pozory - monodram; Uniwersyteckie Centrum Kultury, ul. K. Ciołkowskiego 1N; organizator: Fundacja Teatr Czrevo

*godz. 18:00 Hubert Czerepok: Początek - wernisaż wystawy; Galeria Arsenał, ul. A Mickiewicza 2; organizator: Galeria Arsenał w Białymstoku

*godz. 18:00 - Maria Żynel, Paula Czarnecka: Kukrzysko - spektakl (dla widzów 18+); Białostocki Teatr Lalek, ul. K. Kalinowskiego 1; organizatorki: Maria Żynel, Paula Czarnecka

*godz. 18:30 - Pokaz filmu "Licu. Rumuńska historia" (reż. Ana Dumitrescu, Rumunia 2017, 87'); kino Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 19:00 - Malenki Theater (IL): Cemach - spektakl; Białostocki Teatr Lalek, ul. K. Kalinowskiego 1; organizator: Towarzystwo Przyjaciół Kultury Żydowskiej w Białymstoku

*godz. 19:00 - Projekt fotografii organicznej i otworkowej - wernisaż wystaw; Białostocki Ośrodek Kultury / Centrum im. Ludwika Zamenhofa, ul. Warszawska 19; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 20:00 - "Pupile" - spektakl taneczny; Hala Politechniki Białostockiej, ul. O. Sosnowskiego 11; organizator: Fundacja "Pro Anima"

*godz. 20:15 - Pokaz filmu "Zabliźnione serca" (reż. Radu Jude, Rumunia/Niemcy 2016, 141'); kino Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

1 września 2018

*godz. 10:00-18:00 - Hubert Czerepok: Początek - wystawa; Galeria Arsenał, ul. A Mickiewicza 2; organizator: Galeria Arsenał w Białymstoku

*godz. 10:00-17:00 - Projekt fotografii organicznej i otworkowej - wystawy; Białostocki Ośrodek Kultury / Centrum im. Ludwika Zamenhofa, ul. Warszawska 19; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 11:00 - Hubert Czerepok: Początek - oprowadzanie autorsko-kuratorskie; Galeria Arsenał, ul. A Mickiewicza 2; organizator: Galeria Arsenał w Białymstoku

*godz. 12:00 - Znikające miejsca i ludzie - spacer edukacyjny; początek: Opera i Filharmonia Podlaska w Białymstoku, ul. Podleśna 2; organizator: Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku

*godz. 14:00-18:00 - Foto splendid Costica Acsinte - wystawa; Foyer Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 14:00-20:00 - 100 x sztuka - mozaika wolnych kultur - strefa wydarzeń familijnych; Rynek Kościuszki, obok ratusza; organizator: Stowarzyszenie Kulturalne "Pocztówka"

*godz. 15:00-20:00 - Awesome bikes - Custom Bikes - galeria, wypożyczalnia; Rynek Kościuszki, obok "Astorii"; organizatorzy: Adrian Łucejko - Custom Bikes, Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 16:00 - Maryna Batsiukova: Własne historie - wernisaż wystawy; Białostocki Ośrodek Kultury / Centrum im. Ludwika Zamenhofa, ul. Warszawska 19; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 17:00 - Teatr Czrevo: Pozory - monodram; Uniwersyteckie Centrum Kultury, ul. K. Ciołkowskiego 1N; organizator: Fundacja Teatr Czrevo

*godz. 18:30 - Koncert: Polska, Armenia, Gruzja: Kapela ze Wsi Warszawa (PL), Dogma (AM), Folk Band Bani (GE); Sala Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 20:00 - Bouillon Group: Sto minut / One hundred minutes - performance; Galeria Arsenał elektrownia, ul. Elektryczna 13, wejście od ul. Świętojańskiej; organizator: Galeria Arsenał

*godz. 21:00 Taste The East 2018 - koncerty; Stadion Miejski w Białymstoku, ul. Słoneczna 1; organizator: Stowarzyszenie Pogotowie Kulturalno-Społeczne

2 września 2018

*godz. 10:00-18:00 Hubert Czerepok: Początek - wystawa; Galeria Arsenał, ul. A. Mickiewicza 2; organizator: Galeria Arsenał w Białymstoku

*godz. 10:00-17:00 - Projekt fotografii organicznej i otworkowej - wystawy; Białostocki Ośrodek Kultury / Centrum im. Ludwika Zamenhofa, ul. Warszawska 19; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 10:00-17:00 - Maryna Batsiukova: Własne historie - wystawa; Białostocki Ośrodek Kultury / Centrum im. Ludwika Zamenhofa, ul. Warszawska 19; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 14:00-18:00 - Foto splendid Costica Acsinte - wystawa; Foyer Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 14:00-20:00 - 100 x sztuka - mozaika wolnych kultur - strefa wydarzeń familijnych; Rynek Kościuszki, obok ratusza; organizator: Stowarzyszenie Kulturalne "Pocztówka"

*godz. 15:00 - Mohylewski Obwodowy Teatr Lalek (BY): Hamlet - spektakl; Białostocki Teatr Lalek, ul. K. Kalinowskiego 1; organizator: Białostocki Teatr Lalek

*godz. 15:00-20:00 - Awesome bikes - Custom Bikes - galeria, wypożyczalnia; Rynek Kościuszki, obok "Astorii"

organizatorzy: Adrian Łucejko - Custom Bikes, Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 16:00 - Maria Żynel początek: Rynek Sienny, przy "Wodopojce"; organizatorki: Maria Żynel, Julita Charytoniuk

*godz. 18:00 - Koncert Echoes: Hang Em High (PL/AT/CH), Guo Gan (CN), Fumie Hihara (JP); sala Forum, ul. Legionowa 5; organizator: Białostocki Ośrodek Kultury

*godz. 19:00 - Mohylewski Obwodowy Teatr Lalek (BY): Hamlet - spektakl; Białostocki Teatr Lalek, ul. K. Kalinowskiego 1; organizator: Białostocki Teatr Lalek

*godz. 19:30 - Maria Żynel początek: Rynek Sienny, przy "Wodopojce"; organizatorki: Maria Żynel, Julita Charytoniuk

*godz. 20:00 - Inny wymiar mody - pokazy mody: Zeken Moda, Jacob, Aneta Popławska; Hala Politechniki Białostockiej, ul. O. Sosnowskiego 11; Organizator: Stowarzyszenie na rzecz Muzeum Mody i Tekstyliów ITE w Białymstoku

Więcej: www.innywymiar.bialystok.pl, www.wschodkultury.eu