Artykuły

Na rękę 3200 zł - tyle lub mniej zarabia połowa pracowników publicznych instytucji kultury w stolicy. Studio Filmowe "Zebra" płaci średnio 11,5 tys. brutto. Biblioteka Narodowa jest na czarnej liście płacących najmniej.

Raport ujawniający wysokość pensji w warszawskich instytucjach kultury opublikował Ogólnopolski Związek Zawodowy Inicjatywa Pracownicza. Związkowcy zebrali dane ze 119 warszawskich teatrów, studiów filmowych, muzeów, bibliotek, galerii i innych ośrodków, jak Centrum Nauki Kopernik czy Stołeczna Estrada. W 2018 r. było w nich zatrudnionych ponad 10 tys. pracowników.

Dane zbierali pół roku

To pierwszy raport, który porównuje stawki w publicznym sektorze kultury w stolicy i wytyka palcem różnice w pensjach kobiet i mężczyzn.

- Zbieranie danych trwało pół roku, nie wszyscy chętnie mówili o pieniądzach. Co ciekawe, pierwsze odpowiedziały instytucje kultury podległe ministerstwu - podsumowuje Łukasz Jaskuła, współtwórca raportu i pracownik jednego z warszawskich teatrów.

Wnioski są przykre. Średnio pracownicy kultury zarabiają 20-25 proc. mniej niż przeciętnie pracująca osoba w Warszawie.

Gdy spojrzy się na średnie wynagrodzenie, nie wygląda to najgorzej: nieco ponad 5 tys. zł brutto. Ale średnia nie jest najlepszą miarą. Zniekształcają ją dochody osób zarabiających wielokrotność pensji szeregowego pracownika, głównie w kierownictwie. Lepszą miarą jest mediana, czyli płaca środkowa (połowa pracowników zarabia więcej, a połowa mniej).

W 2018 r. mediana wynagrodzeń w kulturze wyniosła 4536 zł brutto. Na rękę to około 3200 zł - tyle lub mniej zarabia połowa pracowników publicznych instytucji kultury. O ile mają umowę o pracę, bo z tym też bywa różnie. To nie koniec. Ponieważ pensje nie są waloryzowane, a ceny jedzenia, czynszu, wynajmu mieszkań rosną - realnie zarobki są z roku na rok coraz niższe. Dla porównania, mediana wynagrodzeń w Warszawie za 2018 rok to 6100 zł brutto.

Pracownicy kultury nazywają się w raporcie "pracującymi biednymi". Podkreślają, że zarobki pozwalają im ledwo na opłacenie mieszkania i przeżycie do pierwszego. "Kupno nowej pary butów lub wyjście do teatru wiąże się dla większości z nas z oszczędzaniem na podstawowych potrzebach lub musimy się zadłużyć". W raporcie domagają się podwyżek 1,5 tys. zł brutto, corocznej waloryzacji wynagrodzeń co najmniej o wskaźnik inflacji, wyrównania wysokości pensji na podobnych stanowiskach, jawności pensji, likwidacji umów śmieciowych i outsourcingu.

Najgorzej płacą biblioteki

W Bibliotece Narodowej połowa pracowników zarabia 3709 zł brutto lub mniej, 100 zł więcej dostają pracownicy biblioteki publicznej na Pradze-Północ. W bibliotece publicznej na Mokotowie połowa pracowników zarabia 2305 zł brutto lub mniej.

Trochę lepiej mają się miejskie domy kultury. Najlepiej zarabia się na Bielanach (Bielański Ośrodek Kultury z medianą wynagrodzenia 5318 zł brutto), a najgorzej w PROM-ie Kultury Saska Kępa (3,5 tys. zł brutto) i ośrodku kultury w Wesołej.

W stołecznych teatrach jest spore rozwarstwienie płac: Teatr Komedia (mediana 6579 zł brutto), Teatr Muzyczny Roma (4335 zł), Teatr Syrena (3310 zł). Środkowa płaca w warszawskich muzeach i galeriach to około 4500 zł brutto (w Muzeum Narodowym to 3989 zł, w Zachęcie - 4687 zł, a w Muzeum Sztuki Nowoczesnej - 6131 zł). W Filharmonii Narodowej połowa pracowników zarabia 5247 zł brutto lub mniej - to lepiej niż w Centrum Nauki Kopernik (4609 zł). Z miejskich instytucji najlepiej zarabia się w Stołecznej Estradzie: środkowa płaca to ponad 6 tys. zł brutto.

Warszawski sektor kultury jest sfeminizowany. 64 proc. wszystkich zatrudnionych osób to kobiety, ale w zdecydowanej większości instytucji mężczyźni zarabiają lepiej. Kobiety zarabiają więcej w domach kultury i bibliotekach: czyli tam, gdzie pracuje więcej kobiet i zarobki są najniższe.

W branży filmowej, gdzie zarobki są znacznie wyższe, pracuje więcej mężczyzn i za lepsze pieniądze. W Studiu Filmowym "Zebra" (finansowanym przez ministerstwo) mężczyźni zarabiają średnio około 14,6 tys. zł brutto, a kobiety 4 tys. mniej. Tam - biorąc pod uwagę publiczny sektor kultury w Warszawie - zarabia się najlepiej.