Studium dumy
Głód i poniżenie czynią z człowieka agresywnym. Właśnie agresja, wyolbrzymiona impulsywność, to sposób w jaki bohater Głodu — wybitnej powieści Knuta Hamsuna — wyraża swój stosunek do ludzi i świata. Takimi też cechami obdarzył Andrzeja Tangena Wojciech Pszoniak.
W wybitnym przedstawieniu poniedziałkowego Teatru Telewizji reżyser Janusz Kijowski wyraził mocno, wyraziście, a jednocześnie symbolicznie cały swój stosunek do człowieka, którego Bóg wybrał na ofiarę żartów, do ludzkiej kondycji załamującej się pod wpływem głodu. Głodu jednak nie dosłownego. Trudno bowiem, zwłaszcza dzisiaj, nie odczytać tego utworu symbolicznie, metaforycznie… Bohatera — literata, dziennikarza — bardziej niż ubóstwo dotyka głód wartości moralnych, niemożność porozumienia się z ludźmi czy przystosowania do otaczającej rzeczywistości.
Napisana w 1890 roku powieść — pierwszy raz — adaptowana w polskim teatrze — zyskałaby jeszcze większą aktualność gdyby Andrzej Tangen był człowiekiem normalniejszym. Jego samotność, wyobcowanie okazałyby się bardziej uniwersalnymi.
Tymczasem Wojciech Pszoniak stworzył studium człowieka dumnego, pozbawionego możliwości działania w świecie istot różniących się od niego.
Zastanowić się można ile jest w tym jego winy, a ile żyjących obok ludzi. Kiedy postępuje szlachetnie, kiedy manifestuje swoją bezinteresowność oczekuje podobnych zachowań od bliźnich. Oczywiście byłby ten świat cudownie ułożony, gdyby z takimi reakcjami się spotykał, gdyby tak jak on czynili i myśleli wszyscy.
Sposób prowadzenia spektaklu, a także dostosowana doń surrealistyczna scenografia Mariusza Chwedczuka buduje nastrój osaczenia bohatera. Przygnębiająca wizja ludzkiej egzystencji udziela się widzom. Los zakpił z Tangena, odwrócił się odeń stwórca, a i on sam zaczyna być z sobą w konflikcie. Uspokojenie znaleźć może w samotnej podróży, być może ostatniej.
Ten wstrząsający, mądry i wnikliwy spektakl ze znakomitą kreacją Wojciecha Pszoniaka, wsparty dobrym aktorstwem całej obsady to niezaprzeczalne osiągnięcie jego twórców, a także telewizyjnego teatru.
