Osoby

ŁOZIŃSKI Władysław (działał 1830–1868),

aktor, dyrektor teatru.

Byl mężem Julii Łozińskiej. Prawdopodobnie urodził się ok. 1810 w Galicji. Zaczął występować w 1830 w zespole Wincentego Raszewskiego, w 1832 grał pod dyrekcją Jana Aśnikowskiego w Lublinie, w 1833 u Tomasza Andrzeja Chełchowskiego w Siedlcach; w 1833–35 występował we Lwowie i grał m.in. Trzymałkiewicza (Dyliżans) i Miętusa (Zemsta). Potem do 1840 był w zespole Wincentego Raszewskiego, m.in. w Kaliszu (sez. 1835/36), Poznaniu (1838), Radomiu (1839); grał wtedy role „pierwszych kochanków i bohaterów”. Ok. 1840 ożenił się z aktorką Julią z Surinów 1° v. Raszewską. Prawdopodobnie już w 1840 zorganizował własny zespół i dawał przedstawienia w Białej. Od wiosny 1841 był dyrektorem zespołu, który występował w Łęczycy, Kutnie (kwiecień), Płocku (maj–czerwiec; do 10 czerwca), Poznaniu (20 czerwca – 19 września), Gnieźnie (druga połowa września), Gostyniu a także prawdopodobnie w Środzie i Szamotułach. Podczas pobytu w Poznaniu wystawiał patriotyczny repertuar (Rocznica, Władysław II i Bolesław IV królowie polscy, czyli Oswobodzenie Poznania); starał się także, choć bez powodzenia, o koncesję na prowadzenie w Poznaniu stałego teatru polskiego. Na przełomie 1841/42 był z kilkoma aktorami ze swego zespołu we Wrocławiu i planował tam również występy zespołu polskiego. W początku 1842 występował w zespole Hipolita Popiołka w Płocku, 22 czerwca tego roku wraz z żoną grał gościnnie w teatrze lwowskim w dramacie Trzydzieści lat, czyli Życie szulera, a w drugiej połowie 1842 był znowu dyrektorem własnego zespołu i występował z nim w Busku (w lecie – do września) i Kielcach (od października 1842 do lutego 1843). Od 26 marca do czerwca 1843 grał w teatrze krakowskim, następnie do sierpnia tego roku w Łęczycy w zespole Jana Piotrowskiego, a w sez. 1843/44 znowu w teatrze krakowskim. W 1844 zorganizował ponownie własny zespół, z którym dawał przedstawienia w Lublinie i Siedlcach (od października 1844 do stycznia 1845), a w 1845 w Lublinie (od stycznia do maja); w 1845 grał ponadto w zespole Feliksa Stobińskiego w Kutnie i Łęczycy. W sez. 1846/47 był dyrektorem zespołu w Lublinie, a od września 1847 zaangażował się do teatru we Lwowie, gdzie występował do 1851. W 1850 prawdopodobnie przez pewien czas był dyrektorem teatru w Kielcach. W 1852 występował w zespole Józefa Barańskiego w Lublinie, w 1853–54 w zespole P. Zielińskiej w Żytomierzu i Humaniu, w 1855 w teatrze we Lwowie, w 1856–57 (do 1 czerwca 1857) znowu w Żytomierzu, w 1858–59 w Kijowie pod dyrekcją [Leona] Teofila Borkowskiego i w Humaniu w zespole Pauliny Zielińskiej. W 1860–61 sam kierował zespołem objazdowym, z którym występował prawdopodobnie na Wołyniu i Ukrainie. W 1866 grał w zespole Konstantego Sulikowskiego w Łodzi, w sezonie 1866/67 w zespole Anastazego Trapszy w Lublinie; w zespole Anastazego Trapszy występował do 1868, m.in. w Kaliszu, Piotrkowie, Radomiu.

Wg Karola Estreichera w pierwszych latach kariery był chwalony jako „dobry, przystojny kochanek”; później jednak sam Estreicher napisał, że Łoziński „zdatny do ról pomniejszych, używany był do ról kochanków w braku innych”. Ważniejsze role: Gustaw (Śluby panieńskie), Zygmunt August (Barbara Radziwiłłówna A. Felińskiego), Alfred (Dziewczyna i dama), Edmund (Damy i huzary), Kacper (Łobzowianie), Adalbert (Mnich), Krzykalski (Opieka wojskowa), Wojewoda (Dymitr i Maria).

Bibliografia

Dąbrowski: Teatr w Lublinie; Estreicher: Teatra; Got: Teatr Meciszewskiego; Grot: Dzieje sceny w Poznaniu; Koryzna I s. 29–30; Krzesiński: Koleje życia s. 271–279, 326; Meciszewski: Uwagi s. 135, 175, 176; Pepłowski: Teatr we Lwowie I s. 184, 205, 213, 221; Raszewski: Z tradycji teatr.; Rocz. t. we Lwowie 1845; Simon: Dykcjonarz; Kur. pozn. 1928 nr 300 (Z. Grot); Kur. warsz. 1841 nr 148, 258, 292; Tyg. powsz. 1881 nr 43 (J. Prusinowski).

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965, PWN, Warszawa 1973.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.

Uzupełnienia bibliograficzne

• Kurek Krzysztof, Teatr i miasto. Historia sceny polskiej w Poznaniu w latach 1782–1849, Poznań 2008.